Hoe duurzaam is kleding uit (biologisch) katoen?

Een van de aspecten van duurzame mode is ecologie. Ervoor zorgen dat kledij een zo laag mogelijk impact heeft op de natuur tijdens alle stappen van het productieproces. Van het veld tot het productieproces en de uiteindelijke verzendwijze. De keuze van het materiaal of de stof speelt hier een immens grote rol in. Als consument kan je enkel hieraan al een goede inschatting maken hoe milieuvriendelijk een kledingstuk is. Vandaag nemen we een van de meest gebruikte materialen onder de loep: katoen.

First things first: hoe beoordeel je of een stof al dan niet duurzaam is?

Aan elk materiaal hangen voor- en nadelen als het gaat om duurzaamheid en de impact op het milieu. Door het gebruik van bestrijdingsmiddelen, chemicaliën, energie, water en landbouwgrond heeft de productie van onze geliefde garderobe een behoorlijk negatieve impact op mens en milieu. Om milieuvriendelijkere kleding te kunnen kopen, kijken we naar de afkomst van de vezels en naar het verwerkingsproces. Het is verder ook interessant om weten of de grondstoffen een verantwoorde oorsprong hebben.

Katoen onder de loep

Katoen is al jaren een van de bekendste en gebruikte stoffen voor kleding. De katoenplant is zelfs meest geteelde niet-eetbare plant op aarde. Ook al creëert het jobs voor zowat 250 miljoen mensen wereldwijd, duurzaam kunnen we deze stof eigenlijk niet noemen. Eerst en vooral is er veel landbouwgrond voor nodig, wat kan leiden tot ontbossing. Daarnaast wordt er bij de productie enorm veel water gebruikt. Tot wel 20.000 liter voor slechts 1 kilogram katoen oftewel 1000 liter voor één t-shirt.

En dat is nog niet alles. Bij de teelt van katoen worden veel kunstmest, pesticiden en chemicaliën gebruikt. Dat is niet enkel nadelig voor het milieu, maar ook voor de arbeiders die op de katoenplantages werken. Ook bij het bewerken van de katoenvezels tot stof worden veel chemicaliën gebruikt.

De voordelen van katoen zijn er natuurlijk wel, anders zou dit type materiaal niet zo vertegenwoordigd zijn. Katoen is biologisch afbreekbaar en gemaakt van hernieuwbare grondstoffen. Doorheen het hele proces is er weinig uitstoot van CO2 en andere broeikasgassen en bovendien draag het niet bij aan plastic soup.

En wat met de biologische variant?

Zoals je hierboven al kon lezen: echt duurzaam is katoen niet. Vandaag wordt er gelukkig steeds meer kleding van de biologische variant gemaakt. Waarin maakt die laatste juist het verschil? Wel, biologisch katoen wordt verbouwd zonder gebruik van giftige pesticide, kunstmest of genetische manipulatie. Al kunnen we niet enthousiast juichen, want impact op het milieu is er nog steeds.

Volgens onderzoek door non-profit organisatie Cotton Incorporated wordt er bij de teelt van biologisch katoen namelijk dubbel zo veel water gebruikt (tot wel 2500 liter voor 1 t-shirt!). Bovendien is er ook een pak meer landbouwgrond voor nodig. De reden hiervoor is dat biologische planten minder stof per plant opleveren dan hun genetisch gemanipuleerd broertje, de reguliere katoenplant.

Biologisch en organisch zijn aantrekkelijke termen om als marketeer te gebruiken. Wil je er dus zeker van zijn dat je kledingstuk écht uit de biologische variant werd gemaakt? Dan zou het item het GOTS-keurmerk moeten dragen. Dit geeft je de garantie dat het item in kwestie bestaat uit minimaal 70% biologisch katoen.

Opgelet! Het label 'biologisch katoen' of 'organisch katoen’ wil niet altijd zeggen dat de bewerking van de stof ook biologisch verantwoord is. Meestal worden heel chemische stoffen gebruikt tijdens het verfproces van het katoen.

Conclusie

I hate to break it to you, maar katoen (zeker de reguliere variant) is echt niet goed voor het milieu. Om nog maar te zwijgen over de menselijke impact die dit materiaal teweegbrengt. Een van de voorbeelden is het hartverscheurende en torenhoge zelfmoordcijfer van katoenboeren in India. Ze beroven zichzelf meestal van het leven met dezelfde pesticiden waarmee ze het katoen bestrijden. De voornaamste redenen? Uitbuiting, mislukte oogst, insectenplagen, overstromingen... Dit allemaal gepaard met het feit dat multinationals de katoenzadenmarkt domineren en hoge prijzen aanrekenen én natuurlijk ook de druk om de snelheid van de textielindustrie te kunnen volgen.

Dit artikel was best een bittere pil om te slikken, hè? Neem gerust een duik in het volledige stoffenoverzicht, want er bestaan natuurlijk ook minder impactvolle en zelfs positieve materialen.