Hoe duurzaam is kleding uit leer en wat zijn de alternatieven?
Een van de aspecten van duurzame mode is ecologie. Ervoor zorgen dat kledij een zo laag mogelijk impact heeft op de natuur tijdens alle stappen van het productieproces. Van het veld tot het productieproces en de uiteindelijke verzendwijze. De keuze van het materiaal of de stof speelt hier een immens grote rol in. Als consument kan je enkel hieraan al een goede inschatting maken hoe milieuvriendelijk het kledingstuk is waar je je oog op liet vallen. Vandaag nemen we leer onder de loep. Hoe duurzaam is het? En wat zijn de alternatieven?
First things first: hoe beoordeel je of een stof al dan niet duurzaam is?
Aan elk materiaal hangen voor- en nadelen als het gaat om duurzaamheid. De productie van onze geliefde kledingstukken heeft namelijk een grote impact op het milieu. Vanwege het gebruik van chemicaliën, maar ook het immense verbruik van energie, water en landbouwgrond. Heb je zin om kleding te kopen die minder impact heeft op mens en milieu? Dan kan je kijken naar de afkomst van de vezels en de grondstoffen, naar het verwerkingsproces én natuurlijk ook de arbeidsomstandigheden.
Traditioneel leer onder de loep
Laten we beginnen bij traditioneel leer. Dit materiaal vervaardigd uit dierenhuid wordt al eeuwen gebruikt als materiaal voor tassen, schoenen, kleding en accessoires. Heel lang werd leer niet in vraag gesteld, maar de meesten onder ons zijn ervan overtuigd dat het (afgezien van zijn levensduur) allesbehalve duurzaam is. De voor de hand liggende reden? Het productieproces omvat dierenleed en milieuvervuiling. In tegenstelling tot wat velen denken is dierenhuid niet enkel een bijproduct van de vleesindustrie. Er worden jaarlijks namelijk 1 miljard dieren speciaal gefokt en gedood voor hun huid. Van koeien tot kalfjes, van varkens tot schapen, maar ook geiten, paarden, katten en honden.
Bovendien moet het leer eerst nog worden gelooid alvorens het kan worden verwerkt tot een product. En dat gebeurt chemisch. Voor het looien van 1 kilo materiaal is er ongeveer 300 liter schoon water nodig. Naast dier en milieu is het ook gevaarlijk voor de mens. Ik heb het hoofdzakelijk over de werknemers die in leerlooierijen in derdewereldlanden werken. Ze dragen vaak weinig tot geen bescherming én als we het onderzoek van Bedrock.nl mogen geloven, kunnen kinderen vanaf 10 jaar in deze looierijen mee komen werken. Echt niet oké, toch?!
Wat is eco-leder nu juist?
Eerst en vooral moet je dit weten: ecologisch leer is geen beschermd keurmerk en er bestaan meerdere definities voor. In de meeste gevallen zit het grootste verschil met traditioneel leer in het looiproces. Bij de klassieke manier van looien wordt chroom, aluminium en titaanzouten gebruikt. Super belastend voor het milieu, dus. Bij ecologisch leer worden tijdens het looien geen schadelijke chemicaliën gebruikt, maar looizuren van verschillende planten. Niet alleen lief voor het milieu, maar ook voor de arbeiders die het looien uitvoeren.
De vegan alternatieven voor leer
Er wordt de laatste jaren volop geëxperimenteerd met veganistische alternatieven voor leer. Met andere woorden: materialen waar geen dierenleed aan te pas komt. Allereerst zijn er goedkope ‘faux leather’ opties, maar dat is in de meeste gevallen geen duurzaam alternatief. Vaak zijn ze gemaakt uit plastic.
Tegenwoordig heb je ook milieuvriendelijkere keuzemogelijkheden: maïsleer, ananasleer, paddenstoelenleer, appelleer... en wellicht nog andere soorten waarvan ik geen weet heb. Het enige probleem van deze innovatieve materialen, is dat ze op dit moment lang niet aan de grote vraag van de kledingindustrie kunnen voldoen. Dat is ook de reden waarom de grootste modeketens ze niet gebruiken (en omdat ze volgens mij te duur zijn voor de bodemprijzen die ze wensen te behalen).
Let op met het woord 'vegan'. Zo worden kledingstukken uit polyethuraan of polyester (aka plastic) op sommige websites bestempeld met dit etiket. Oké, er is dan inderdaad geen dierenleed aan te pas gekomen maar dit maakt een kledingstuk niet automatisch duurzaam of eco-vriendelijk.
Een concreet voorbeeld van een Belgisch label dat met ecologische alternatieven speelt:
Het Antwerpse merk Komrads lanceerde in 2019 sneakers gemaakt van appelleer. Dat is een echte primeur voor de Belgische markt. Appelleer is het resultaat van een uiterst innovatief proces, door fermentatie van de appelschil. En ze gaan nog een stapje verder dan dat. De sneaker bestaat verder namelijk uit 100% gerecycleerde materialen. De veters van de sneaker zijn gemaakt uit gerecycleerde PET-flessen en de buitenzool bestaat uit gerecycleerd rubber (van oude autobanden). Bovendien vindt de volledige productie van de schoenen plaats in Europa én kregen ze het label PETA approved vegan. Nice!